Zodiac Katili: San Francisco Körfez Bölgesi’ni Sarsan Faili Meçhul Seri Cinayetler (1968-1974)
1. Giriş: Olayın Genel Tanıtımı
Zodiac Katili, 1968 ile 1974 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya eyaletinde işlenen ve hâlâ faili meçhul olan bir dizi cinayet ve saldırının faili olarak bilinir. Zodiac, cinayetlerinin ardından basına ve polise gönderdiği şifreli mektuplar ve tehditlerle Amerikan kamuoyunu dehşete sürüklemiştir. Dava, ABD tarihinde en çok bilinen ve araştırılan faili meçhul seri katil vakalarından biri hâline gelmiştir.
2. Coğrafi ve Sosyo-Kültürel Arka Plan
1960’lı yılların sonunda San Francisco Körfez Bölgesi, Amerika’nın hızla büyüyen metropollerinden biriydi. Vietnam Savaşı ve iç karışıklıklar nedeniyle ABD genelinde toplumsal bir gerilim hakimdi. Kaliforniya, o dönem artan suç oranları ve hippie kültürüyle anılmaktaydı. Toplumun medya aracılığıyla seri katil kavramıyla tanıştığı bu dönem, Zodiac’ın medya aracılığıyla kitleleri etkilediği bir ortam sundu.
3. Olayların Geniş Zaman Çizelgesi ve Kurbanlar
20 Aralık 1968 – Lake Herman Road Cinayeti
Betty Lou Jensen ve David Faraday, Lake Herman Road’da park halindeki araçlarında vurularak öldürüldü.
4 Temmuz 1969 – Blue Rock Springs Cinayeti
Darlene Ferrin ve Michael Mageau, Blue Rock Springs Park’ta bir araçta otururken saldırıya uğradı. Mageau ağır yaralı olarak kurtuldu.
1 Ağustos 1969 – İlk Zodiac Mektubu
Zodiac Katili, San Francisco Chronicle, San Francisco Examiner ve Vallejo Times-Herald gazetelerine cinayetleri üstlendiği ve bir şifreli mesaj (ciphter) içeren mektuplar gönderdi.
27 Eylül 1969 – Lake Berryessa Cinayeti
Bryan Hartnell ve Cecelia Shepard, Lake Berryessa’da piknik yaparken saldırıya uğradı. Zodiac, siyah bir başlık ve göğsünde simgesi olan bir kıyafetle çiftin yanına giderek ikisini de bıçakladı. Hartnell hayatta kaldı.
11 Ekim 1969 – San Francisco Cinayeti
Taksi şoförü Paul Stine, San Francisco Presidio Heights bölgesinde aracının içinde başından vurularak öldürüldü.
Zodiac, bu cinayetin ardından Stine’ın kanlı gömlek parçasını polise gönderdi.
1970-1974 Arası
Zodiac, bu yıllar arasında gazetelere farklı mektuplar göndermeye devam etti. Gönderdiği bazı şifrelerin çözümü hâlâ mümkün olmamıştır. Zodiac, toplamda 37 kişiyi öldürdüğünü iddia etse de, resmî kaynaklarda beş kesinleşmiş cinayet bulunmaktadır.
4. Soruşturma, Deliller ve Polis Raporları
San Francisco Polisi, Vallejo Polisi ve FBI, Zodiac Katili vakası için ortak soruşturma yürüttü. Zodiac, cinayetlerin ardından basına gönderdiği mektuplarda karmaşık şifreler kullandı. İlk çözülen şifre, amatör kriptograflar Donald ve Bettye Harden tarafından çözüldü ve Zodiac’ın öldürme dürtülerini anlattığı bir metin ortaya çıktı.
Zodiac’ın mektuplarında tehditler, burç sembolleri ve gizemli ifadeler yer aldı. 1974’e kadar polise 18 mektup gönderdiği tespit edilmiştir.
Deliller:
Paul Stine’ın kanlı gömlek parçası.
Tanık ifadeleri: Taksi cinayetinden sonra Zodiac, Presidio Park’a doğru yürürken görüldü.
Şifreli mesajlar: "Z340" ve "My name is…" başlıklı kriptogramlar.
Zodiac tarafından imzalanmış olduğu iddia edilen telefon aramaları.
5. Şüpheliler, Alternatif Teoriler ve Tartışmalar
Arthur Leigh Allen
En çok dikkat çeken şüphelidir. Profil, saat yönü işareti takıntısı ve tanık beyanları nedeniyle Allen üzerinde yoğunlaşmıştır; ancak somut delil yetersizliği nedeniyle dava kapanmamıştır.
Richard Gaikowski
Gazeteci olan Gaikowski, özellikle Zodiac’ın medyaya olan ilgisi nedeniyle şüpheli olarak değerlendirilmiştir.
Diğer Teoriler
Zodiac’ın birden fazla kişi olabileceği teorisi.
ABD’de benzer dönemlerde işlenen diğer faili meçhul cinayetlerle bağlantı iddiaları.
FBI ve yerel birimler arasında soruşturma sürecinde koordinasyon eksikliği de dikkat çeken unsurlardandır.
6. Tematik ve Kriminolojik Çözümleme
Zodiac, klasik seri katil profiline uymayan, medyayla bilinçli şekilde oynayan bir profil sunmuştur. Saldırılar arasında düzensizlik, farklı öldürme yöntemleri (ateşli silah ve bıçak) ve kasıtlı olarak kamuoyunda korku yaratmaya dönük bir strateji dikkat çekmiştir.
Psikolojik analizler Zodiac’ın narsistik kişilik bozukluğuna veya antisosyal kişilik bozukluğuna sahip olabileceğini göstermektedir.
7. Bilinmeyen Yönler ve Popüler Kültürdeki Yeri
Zodiac’ın gönderdiği "Z340" şifresi, 2020 yılında bağımsız bir ekip tarafından kısmen çözülmüş ancak kimlik tespiti yapılmamıştır.
Olay; Robert Graysmith’in "Zodiac" kitabı ve 2007 yapımı "Zodiac" filmi ile sinema ve edebiyatta geniş yankı uyandırmıştır.
Zodiac Katili vakası, ABD’de fail tespiti yapılamamış en ünlü seri katil vakalarından biri olmaya devam etmektedir.
-
Graysmith, R. (1986). Zodiac. Berkley Publishing Group.
Butterfield, F. (2002). All about the Zodiac. The New York Times.
Vallejo Police Department. (1969). Case Files: Zodiac Killer Investigation.
San Francisco Chronicle Archives. (1969-1974).
FBI Records: The Vault. (n.d.). Zodiac Killer Case File. Retrieved March 2025, from https://vault.fbi.gov/
